Rapport: Volkshuisvesting scoort na 25 jaar een dikke onvoldoende

30 oktober 2020

Woningwet en verhuurdersheffing hoofdoorzaak

Datum: 28 oktober 2020

Het volkshuisvestingsbeleid van de Nederlandse overheid scoort na 25 jaar een dikke onvoldoende, stelt het onderzoeksrapport ‘Gebouw van de volkshuisvesting; renovatie gewenst’, opgesteld door RIGO in opdracht van Platform31, een kennis- en netwerkorganisatie van ca. 300 partners.

Grote pijnpunten zijn volgens het onderzoeksrapport de kwaliteit, beschikbaarheid en betaalbaarheid van sociale huurwoningen.

Rijksoverheid kleedde corporatiesector uit

Boosdoener van het tekortschieten van het volkshuisvestingsbeleid is volgens het rapport de inperking van de woningcorporatiesector door de rijksoverheid met de woningwet en de verhuurderheffing. Deze heffing moest woningcorporaties stimuleren woningen te verkopen om daarmee het aandeel van de sociale huursector in de woningsector als geheel te verkleinen. Uiteindelijk kromp de sociale huursector volgens de onderzoekers niet door de verkoop van woningen, maar door het verhogen van huren en door woningen buiten het domein van de sociale huisvesting te brengen. Tevens liep het aantal sociale nieuwbouwwoningen terug door gebrek aan investeringsruimte.

Toename problemen

De krimp van de sector en de stijging van de huren heeft geleid tot een toename van de betaalproblemen bij huurders en het groeien van wachttijden voor woningzoekenden. De verhuurderheffing en Woningwet werden ingevoerd in een periode waarin het overheidsbeleid volgens het rapport ook andere ontwikkelingen in gang zette, met negatieve gevolgen voor de betaalbaarheid, beschikbaarheid en leefbaarheid in wijken.

Lastig corrigeren

Problemen inzake kwaliteit, beschikbaarheid en betaalbaarheid van sociale huurwoningen worden door overheid en woningcorporaties erkend, maar laten zich volgens het rapport lastig corrigeren. De corporatiesector heeft op dit moment onvoldoende middelen om de problemen op te pakken. Volgens het rapport is het sociale woonstelsel toekomstbestendig. Woningcorporaties zijn krachtige organisaties die worden omarmd door de overheid als het gaat om de zorg- en energietransitie, maar worden tegelijkertijd door de verhuurderheffing financieel uitgeknepen hetgeen de volkshuisvesting schaadt.

Ruimte voor opinie

Behalve een presentatie van de bevindingen van de onderzoekers, biedt het rapport ook ruimte aan opinies van deskundigen vanuit wetenschap, corporatiesector, gemeenten en huurdersorganisatie: Jan van der Schaar (voormalig hoogleraar volkshuisvesting en grondig kenner van de corporatiesector), Erik Dannenberg (Divosa), Walter Hamers (Talis), Marja Elsinga (TU Delft), Karin Schrederhof (gemeente Delft), Remco Deelstra (gemeente Leeuwarden), Arjen Zandstra (Wooncompagnie), Ton Selten (voormalig Woonbond), Mariëtte Heemskerk (De Goede Woning), Jos van der Lans (cultuurpsycholoog) en Paulus Jansen (voormalig directeur Woonbond en wethouder Utrecht).

Het hele rapport, samenvatting en persbericht kunt u hier vinden.