3,2 miljard ‘korting’ op energiebelasting wegens stijgende energieprijzen

16 oktober 2021

En 150 miljoen voor gemeenten die schuldproblematiek door stijgende energieprijzen zien groeien

De gasprijzen zijn recent flink gestegen en daardoor kan bij veel mensen de energierekening een stuk hoger worden. Om deze stijging te temperen heeft het kabinet vandaag een pakket aan maatregelen gepresenteerd. Eén van de maatregelen is het beschikbaar stellen van 150 miljoen euro voor gemeenten om energiearmoede aan te pakken.
Dat kan bijvoorbeeld via energiebespaaradvies of energiebesparende maatregelen. Hiermee kunnen bewoners aan de slag om hun stookkosten te verlagen. Iedereen gaat meer betalen voor zijn energierekening. Maar bij huishoudens met lagere inkomens in slecht geïsoleerde woningen hakt dit er harder in dan bij huishoudens met hogere inkomens.

Minister Ollongren: “Met dit plan kunnen gemeenten hulp bieden aan die huishoudens die extra hard getroffen worden door de hoge energieprijzen. Hiermee kunnen zij direct stappen zetten om in hun huis energie te besparen en daarmee hun energierekening te verlagen."

Het Rijk stelt 150 miljoen euro ter beschikking aan gemeenten, die in buurten waar veel energiearmoede voorkomt gericht aan de slag kunnen gaan. Gemeenten bepalen zelf hoe ze dit doen, ook in overleg met woningcorporaties. Dit kan bijvoorbeeld via het uitgeven van vouchers waarmee energiebesparende producten gekocht kunnen worden, het uitdelen van energieboxen met bijvoorbeeld tochtstrips, radiatorfolie en led-lampen of het geven van energieadvies door energieteams langs gezinnen te laten gaan.

Deze maatregel kan worden gezien als stap op weg naar/vooruitlopend op een meer fundamentele aanpak en grootschalige isolatie (vloer, dak en gevel) via het nationaal isolatieprogramma.

Op Prinsjesdag is hiervoor 514 miljoen euro ter beschikking gesteld, naast 288 miljoen euro ter stimulering van meer hybride warmtepompen, wat ook zorgt voor minder aardgasverbruik. Het nationale isolatie programma wordt later deze maand bekend gemaakt. Daarnaast heeft het kabinet bekend gemaakt de belastingen op energie tijdelijke tijdelijk te verlagen. Meer informatie hierover vindt u hier. Bovenstaande maatregelen zijn aanvullend op reeds bestaande maatregelen. De Rijksoverheid helpt u graag op weg om de stap naar een goed geïsoleerd huis te zetten. Daarom zetten we hieronder enkele mogelijkheden van gesubsidieerde maatregelen op een rij, waar u nu al mee aan de slag kunt. Subsidie voor isolatie Er is een subsidie voor isolatie. Met deze landelijke subsidie (de ISDE-subsidie) krijgt u een deel van de kosten terug. U kunt subsidie krijgen voor isolatie van dak, buitenmuren, vloer en hoogrendementsglas. Om voor de subsidie in aanmerking te komen moet u binnen een jaar ten minste twee isolatiemaatregelen uit laten voeren óf één isolatiemaatregel combineren met een warmtepomp, zonneboiler of aansluiting op het een warmtenet (die ook zorgen voor een lager aardgasverbruik).
Is uw woning onderdeel van een Vereniging van Eigenaars? Dan kunt u via de Subsidie Energiebesparing Eigen Huis (SEEH) uw appartement verduurzamen of hier advies over inwinnen.

Nieuwsbericht EZK | 15-10-2021 

Het kabinet heeft vandaag besloten om diverse maatregelen te nemen om de stijging van de energierekening voor Nederlanders te verminderen. Het gaat om een extra belastingkorting op de energierekening én daar bovenop een verlaging van het belastingtarief op elektriciteit in 2022. Voor een huishouden met een gemiddeld verbruik* betekent dit een daling van het belastingdeel van ongeveer 400 euro op jaarbasis. In de praktijk zal dat bedrag per huishouden verschillen. Dat hangt af van het energieverbruik van het huishouden. Ook stelt het kabinet 150 miljoen euro beschikbaar om kwetsbare huishoudens met een hoge energierekening en/of een slecht geïsoleerde woning te ondersteunen met isolatiemaatregelen via hun gemeente (zie hierboven).

Staatssecretaris Yeşilgöz-Zegerius (EZK): “Het kabinet neemt de problematiek met de oplopende energierekening zeer serieus. We verlagen daarom tijdelijk de energiebelasting om de stijging van de energierekening op korte termijn te beperken. Op de iets langere termijn is het belangrijk dat we minder blootgesteld worden aan prijsschommelingen op de energiemarkt. Betere isolatie van woningen is daarvoor noodzakelijk. Daarom stelt het kabinet ook 150 miljoen euro beschikbaar om kwetsbare huishoudens te helpen bij het isoleren van hun woning. Minder energie gebruiken verlaagt namelijk direct de energierekening van deze mensen.”

De belastingkorting op de energierekening wordt verhoogd met €230 inclusief btw. Het belastingtarief op elektriciteit (eerste schijf) gaat omlaag met 8,4 cent inclusief btw. Deze tijdelijke maatregelen gelden voor 2022. Het kabinet heeft alleen directe invloed op het belastingdeel van de energierekening. De sterke stijging van de energierekening, vanwege de oplopende prijzen op de gas- en elektriciteitsmarkt, kan dus slechts voor een deel door de overheid worden beperkt. Het kabinet trekt vandaag in totaal 2,7 miljard euro uit voor de compensatie van huishoudens en 0,5 miljard euro voor bedrijven.

* Het Planbureau voor de Leefomgeving schat voor 2022 een gemiddeld verbruik op 1.170 m3 gas en ruim 2.384 kWh elektriciteit.

Commentaren

Op NOS.nl

De beslissing om 2,7 miljard euro uit te trekken om de hogere energierekening van consumenten door de sterk stijgende gasprijs te compenseren, is een overhaaste, menen experts. Ze voorzien dat juist hoge inkomens van deze regeling zullen profiteren.

Met het geld wordt onder meer de energiebelasting verlaagd en een klein deel, 150 miljoen, is bedoeld voor het isoleren van woningen. Het budgetinstituut Nibud is te spreken over de stap van het kabinet. "We vinden het hartstikke goed er zo snel wordt gereageerd", zegt een woordvoerder. "Maar we moeten nog zien of het ook genoeg is voor de mensen die straks 900 euro meer moeten gaan betalen." Het kabinet verwacht dat door de regeling huishoudens gemiddeld zo'n 400 euro besparen.

Ook Peter Mulder, onderzoeker Energy Studies bij TNO, snapt heel goed dat het kabinet met de compensatie komt. "Dit is in deze situatie misschien wel het beste wat het kabinet kan doen. Mensen met betalingsproblemen zijn hiermee op korte termijn geholpen."

Geld bij de verkeerde huishoudens

Maar volgens Marieke Blom, hoofdeconoom bij ING, is dat juist waar deze maatregel niet in slaagt. De compensatie geldt namelijk voor iedereen, ongeacht het inkomen.

"Dat er nu wordt gekozen voor een generieke maatregel, zal betekenen dat ook huishoudens met hoge inkomens hier vooral van profiteren, terwijl die er juist tijdens de coronacrisis qua spaargeld op vooruit zijn gegaan."

Het kabinet heeft wel nagedacht over compensatieregelingen die vooral bij de huishoudens met lagere inkomens terecht zouden komen. "Juist omdat we hebben gekozen voor een brede maatregel zal een deel ook bij mensen terechtkomen die het niet nodig hebben", zegt demissionair minister Yesilgöz. "Maar het moest goed en snel uitvoerbaar zijn, een ingewikkelder maatregel kost te veel tijd."

Volgens Blom waren er wel mogelijkheden. "95 procent van het geld gaat waar het niet naar toe moet. Als je bijvoorbeeld iets had gedaan voor lagere inkomens was het al beter geweest. Het gaat om zo'n kleine groep ten opzichte van het hele bedrag. Zelfs met hele hoge uitvoeringskosten was het beter terecht gekomen dan als je het generiek doet."

Verduurzamingsprikkel weggenomen

Econoom Pieter Gautier, verbonden aan de Vrije Universiteit van Amsterdam, noemt de maatregel "onhandig en geldverspilling", als het geld niet terechtkomt bij de huishoudens die het vooral nodig hebben. Daarbij ziet hij nog een bijeffect. "Met deze compensatiemaatregel wordt de prikkel om energie te besparen weggehaald, door te isoleren en of kleiner te gaan wonen. Als de energieprijs hoog blijft of nog verder stijgt, blijf je als overheid bezig met compenseren."

Mulder van TNO meent ook dat het volledige bedrag beter gestoken had kunnen worden in het isoleren van huizen. "Met dat bedrag had je veel huizen kunnen isoleren, en dus een aanzienlijk deel van de energiearmoede kunnen wegnemen."

'Hou het hoofd koel'

De overheid blijft in de reflex zitten van compensatie en kosten opvangen, zoals tijdens de coronacrisis, observeert Blom. "Als econoom zeg ik daarvan dat je dit type beleid alleen moet doen als het anders een heel groot domino-effect als gevolg heeft. En dat is in dit geval niet zo."

Daarom pleit ze ervoor dat het kabinet de compensatie opnieuw in overweging neemt. "Kijk eerst of die gasprijzen zo hoog blijven, voor april en maart is de verwachte prijs al stukken lager. En neem tot zeker het einde van het jaar de tijd om tot een meer gerichte aanpak te komen. Na 1 januari gaat 44 procent van de huishoudens pas merken wat het voor hen betekent, wanneer ze een nieuw energiecontract moeten afsluiten", zegt Blom.

Waarom zijn de energieprijzen zo gestegen?

• Het einde van de coronabeperkingen betekent meer vraag naar energie.
• Door een vrij koud voorjaar waren de gasbergingen vrij leeg. Deze zijn in de zomer door de hogere prijzen veel minder dan normaal gevuld.
• Rusland levert minder gas. Er zijn vermoedens dat Rusland op deze manier de druk opvoert zodat de nieuwe, omstreden gaspijpleiding Nord Stream 2 snel in gebruik wordt genomen.
• Door het verminderen van de gaswinning in Groningen is Nederland afhankelijker geworden van andere leveranciers.
• Het sluiten van kolencentrales en kerncentrales door Europa heen (en de flink hogere CO2-prijs) betekent meer vraag naar gas om elektriciteit op te wekken.
• Het waait minder dan normaal, waardoor er minder windenergie is opgewekt.

Marieke Blom, Hoofdeconoom ING Bank (Mariekeconomie, bron: twitter):

"Gascompensatie: Drie miljard euro. 
380 euro van ons allemaal, voor ons allemaal. Of eigenlijk: van de toekomst, voor iedereen nu.
Doel: zo'n 500.000 huishoudens helpen die het nodig hebben. Voor een half miljard geef je ze ieder 1000 euro. Oh, oh, oh."

Donald Pols (Directeur Milieudefensie, op twitter, n.a.v. TNO bericht):

"Verbluffend hoe dit Kabinet echt ieder maatschappelijk tegenslag aangrijpt om hogere inkomens te bevoordelen. TNO: "Met dat bedrag had je veel huizen kunnen isoleren, en dus een aanzienlijk deel van de energiearmoede kunnen wegnemen."

Martien Visser (#grafiek van de dag):

"Helaas heeft het kabinet besloten alle huishoudens een cadeautje van circa €400 te geven en niet alleen aan hen die in een slecht geïsoleerd huis (moeten) wonen en daar niets aan kunnen doen. Update van mijn eerdere figuur, prijzen van vandaag (15/10/2021)